کلام آسمانی و آیات حکمت آموز
ﻭ ﺑﻪ ﺟﺎﻱ ﺧﺪﺍ ﭼﻴﺰﻱ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺳﻮﺩ ﻭ ﺯﻳﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻧﻤﻲ ﺭﺳﺎﻧﺪ ﻣﺨﻮﺍﻥ
کلام آسمانی و آیات حکمت آموز
ﻭ ﺑﻪ ﺟﺎﻱ ﺧﺪﺍ ﭼﻴﺰﻱ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺳﻮﺩ ﻭ ﺯﻳﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻧﻤﻲ ﺭﺳﺎﻧﺪ ﻣﺨﻮﺍﻥستایش ویژه خداوند است که پروردگار جهانیان است
خداوند را خالصانه بخوانیم ، طوری که هیچ فکر و ذکری جز خداوند در ذهن نباشد ، و همینطور ادب خواندن را در نهایت کمال رعایت کنیم ،
*******************************************
« الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ »
« ستایش ویژه خداوند است که پروردگار جهانیان است »
***********************************************
القصص
وَلَا تَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلَٰهًا آخَرَ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ کُلُّ شَیْءٍ هَالِکٌ إِلَّا وَجْهَهُ لَهُ الْحُکْمُ وَإِلَیْهِ تُرْجَعُونَ
ﻭ ﺑﺎ ﺧﺪﺍ ﻣﻌﺒﻮﺩﻱ ﺩﻳﮕﺮ ﻣﺨﻮﺍﻥ. ﺧﺪﺍﻳﻲ ﺟﺰ ﺍﻭ ﻧﻴﺴﺖ. ﺟﺰ ﺫﺍﺕ ﺍﻭ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﻧﺎﺑﻮﺩﺷﻮﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ. حاکمیت ﺍﺯ ﺁﻥِ ﺍﻭﺳﺖ. ﻭ ﺑﻪ ﺳﻮﻱ ﺍﻭ ﺑﺎﺯﮔﺮﺩﺍﻧﻴﺪﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﻳﺪ.
********************************
هُوَ الْحَیُّ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ فَادْعُوهُ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ
غافر-65
اوست [همان] زنده‌اى که خدایى جز او نیست. پس او را در حالى که دین [خود] را براى وى بى‌آلایش گردانیده‌اید بخوانید. سپاس[ها همه] ویژه خدا پروردگار جهانیان است.
**************
- حیاتِ واقعى از آنِ خداست. «هو الحىّ» (حیات دیگران، محدود و فانى و وابسته است).
- اول شناخت و معرفت سپس دعا و پرستش. «احسن صورکم... خلقکم... هو الحى... لا اله الاّ هو... فادعوه مخلصین»
- معبود باید زنده باشد. «هو الحىّ لا اله الاّ هو»
- اگر جز او معبودى نیست، پس تنها او را پرستش کنیم. «لا اله الاّ هو فادعوه مخلصین»
۶۹ _ آیه روز
»»» آیه ی روز :
**************
(ارسال شده توسط برنامه ی «قلم قرآنی هُدی»
دریافت و نصب از https://zenderoid.ir )
أَفَمَن شَرَحَ اللَّهُ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَامِ فَهُوَ عَلَىَ نُورٍ مِّن رَّبِّهِ فَوَیْلٌ لِّلْقَاسِیَةِ قُلُوبُهُم مِّن ذِکْرِ اللَّهِ أُولَئِکَ فِی ضَلَالٍ مُّبِینٍ
زمر-22
پس آیا کسى که خدا سینه‌اش را براى [پذیرش] اسلام گشاده، و [در نتیجه] برخوردار از نورى از جانب پروردگارش مى‌باشد [همانند فرد تاریکدل است]؟ پس واى بر آنان که از سخت‌دلى یاد خدا نمى‌کنند؛ اینانند که در گمراهى آشکارند.
**************
نکته ها:
براى درمان قساوت قلب در روایات آمده است که چون پیامبرصلى الله علیه وآله این آیه را تلاوت فرمود، از حضرت پرسیدند: نشانه ى ورود نور در دل چیست؟ فرمود: «التّجافى عن دار الغرور و الانابة الى دار الخلود و الاستعداد للموت»(18) دل نبستن به سراى پر فریب دنیا و توجّه به سراى جاودان آخرت و آمادگى براى مرگ پیش از فرار رسیدن آن.18) تفسیر نورالثقلین.
**************
پیام ها:
- مقتضاى ربوبیّت الهى هدایت افراد حقّ پذیر و داراى سعه ى صدر است. «هو على نور من ربّه»
- دین باورى و تسلیم بودن در برابر حقّ، به روحى بلند نیاز دارد که هدیه اى الهى است. «شرح اللّه صدره للاسلام»
- کسى که شرح صدر دارد، با نور الهى حقّ و باطل را تشخیص مى دهد. «هو على نور من ربّه»
- قساوت قلب، مانع تابش نور الهى بر قلب است. «القاسیة قلوبهم» (به جاى تنگدلى که مناسبت بیش ترى با سعه ى صدر دارد به سنگدلى تعبیر نمود، زیرا ظرف تنگ کمى نفوذپذیر است ولى سنگدلى هرگز نفوذپذیر نیست).
- اهل تسلیم، همگى یک هدف و یک راه دارند ولى منحرفان هر کدام هدفى دارند. (کلمه «صدر» به صورت مفرد و «قلوبهم» به صورت جمع آمده است)
- نور دل و سعه ى صدر از خداست. «شرح اللّه صدره للاسلام فهو على نور من ربّه» ولى گمراهى را خود انسان به وجود مى آورد. «للقاسیة قلوبهم من ذکر اللّه»
**************
ارسال شده توسط برنامه ی «قلم قرآنی هُدی»
دریافت و نصب از https://zenderoid.ir
۶۸ _ آیه روز
»»» آیه ی روز :
**************
(ارسال شده توسط برنامه ی «قلم قرآنی هُدی»
دریافت و نصب از https://zenderoid.ir )
وَلَا تَقْفُ مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ کُلُّ أُولَئِکَ کَانَ عَنْهُ مَسْؤُولًا
اسراء-36
و چیزى را که بدان علم ندارى دنبال مکن، زیرا گوش و چشم و قلب، همه مورد پرسش واقع خواهند شد.
**************
نکته ها:
ذکر چشم و گوش و دل در آیه، شاید از باب نمونه باشد، زیرا در قیامت علاوه بر خود انسان، از دست و پا و اعضاى دیگر هم سؤال مى شود(100) و آنها به سخن آمده، اعتراف مى کنند.(101) و ممکن است براى این باشد که انگیزه ى پیروى از دیگران از طریق دیدن یا شنیدن و یا اندیشه و درک است.
در طول تاریخ، بسیارى از فتنه ها و نزاع ها، از قضاوت هاى عجولانه یا حرف هاى بى مدرک ونظریه هاى بدون تحقیق و علم، بروز کرده است. عمل به این آیه، فرد و جامعه را در برابر بسیارى از فریب ها و خطاها بیمه مى کند. چرا که خوش بینى بیجا، زودباورى وشایعه پذیرى، جامعه را دستخوش ذلّت وتسلیم دشمن مى کند.
تقلید کورکورانه، پیروى از عادات وخیالات، تبعیّت از نیاکان، باور کردن پیشگویى ها، خواب ها، حدس ها و گمان ها، قضاوت بدون علم، گواهى دادن بدون علم، موضعگیرى، ستایش یا انتقاد بدون علم، تفسیر و تحلیل و نوشتن و فتوا دادن بدون علم، نقل شنیده هاى بى اساس و شایعات، نسبت دادن چیزى به خدا و دین بدون علم، تصمیم در شرایط هیجانى و بحرانى وبدون دلیل وبرهان، تکیه به سوگندها و اشک هاى دروغین دیگران، همه ى اینها مصداق «لاتَقف ما لیس لک به علم» بوده و ممنوع است.
به مقتضاى روایات متواتر و معتبر، پیروى از اصول قطعى شرعى (مانند فتواى مجتهد، یا علمى که به اطمینان هاى نزدیک به یقین اطلاق مى شود) پیروى از علم است. همچنان که مردم از نسخه ى پزشک متخصّص و دلسوز، علم پیدا مى کنند، از فتواى مجتهد جامع الشرایط و متّقى نیز علم به حکم خدا پیدا مى کنند. بنابراین این مرحله از علم کافى است، هر چند علم درجاتى دارد و مراحل عمیق تر آن مانند: علم الیقین، حقّ الیقین و عین الیقین مى باشد.
امامان معصوم علیهم السلام، اصحاب خود را از شنیدن و گفتن هر سخنى باز مى داشتند و به آنان توصیه مى کردند که دربانِ دل و گوش خود باشید. ودر این امر، به این آیه «لاتقف ما لیس لک به علم» استناد مى کردند.
چنانکه امام صادق علیه السلام براى متنبّه کردن شخصى که هنگام رفتن به دستشویى، توقّف خود را در آنجا طول مى داد تا صداى ساز وآواز همسایه را بشنود، این آیه را تلاوت کرد وفرمود: گوش از شنیده ها، چشم از دیده ها ودل از خاطرات مؤاخذه مى شود. امام سجادعلیه السلام نیز فرمود: انسان حقّ ندارد هرچه مى خواهد بگوید.(102)
-----
100) نور، 24 ؛ یس، 65 ؛ فصّلت، 20.
101) شا
**************
پیام ها:
- زندگى باید براساس علم واطلاعات صحیح ومنطق وبصیرت باشد. «لاتقف ما لیس لک به علم»
- بازار شایعات را داغ نکنیم و با نقل شنیده هاى بى اساس، آبرو و حقوق افراد را از بین نبریم. «لا تقف ...»
- قرآن بساط ساحران، کاهنان و پیش گویان را که مردم ساده لوح را دور خود جمع مى کنند، بر هم مى زند. «لاتقف ما لیس لک به علم»
- راه شناخت، تنها حس نیست، دل نیز یکى از راههاى شناخت است. «السمع و البصر و الفؤاد»
- در قیامت، از باطن و نیّات هم بازخواست مى شود. «الفؤاد»
- ایمان به قیامت وحسابرسى خداوند، عامل پیدایش تقواست. «کلّ اولئک کان مسئولا»
- بهره بردارى صحیح نکردن از جسم و امکانات، مؤاخذه خواهد داشت. «کلّ اولئک کان مسئولا»
**************
ارسال شده توسط برنامه ی «قلم قرآنی هُدی»
دریافت و نصب از https://zenderoid.ir
۶۷ _ آیه روز
»»» آیه ی روز :
**************
(ارسال شده توسط برنامه ی «قلم قرآنی هُدی»
دریافت و نصب از https://zenderoid.ir )
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَکُمْ وَأَهْلِیکُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ عَلَیْهَا مَلَائِکَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَّا یَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَیَفْعَلُونَ مَا یُؤْمَرُونَ
تحریم-6
اى کسانى که ایمان آورده‌اید، خودتان و کسانتان را از آتشى که سوخت آن، مردم و سنگهاست حفظ کنید: بر آن [آتش] فرشتگانى خشن [و] سختگیر [گمارده شده] اند. از آنچه خدا به آنان دستور داده سرپیچى نمى‌کنند و آنچه را که مأمورند انجام مى‌دهند.
**************
نکته ها:
«وَقُود» به معناى ماده اشتعال زاست، همچون نفت و زغال سنگ. لذا برخى مفسّران، مراد از «الحجارة» را مواردى همچون زغال سنگ دانسته اند. در حدیث مى خوانیم: سنگ آتش زا، همان کبریت و گوگرد است.(3)
در روایات آمده است که جوانى با شنیدن این آیه بر زمین افتاد و پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله به او وعده بهشت داد و فرمود: «ذلک لمن خاف مقامى و خاف وعید»(4) بهشت مخصوص کسانى است که از مقام من پروا داشته و از وعده هاى عذاب من بترسند.
در روایات مى خوانیم که شیوه حفظ بستگان از آتش دوزخ، امر به معروف و نهى از منکر آنان است که اگر قبول کردند، آنان را از آتش حفظ کرده اى و اگر نپذیرفتند، تو به وظیفه ات عمل کرده اى. «ان اطاعوک کنت قد وقیتهم و ان عصوک قد قضیت ما علیک»(5)
در روایتى مى خوانیم: «رحم اللّه رجلاً قال یا اهلاه! صلاتَکم صیامَکم زکاتَکم مسکینکم یتیمکم جیرانکم»(6) رحمت خدا بر کسى که به خانواده اش هشدار دهد که مراقب نماز و روزه و زکات و فقرا و ایتام و همسایگانتان باشید.
کاملأ مشخص است که اگر بستگان نزدیک را رها شده به حال خود بگذاریم برخی از آنان ممکن است تا نهایت فلاکت برسند !
بنابراین وظیفه یک فرد حکیم و فرزانه این است که مانع هلاکت نزدیکانش شود !
مسئولیّت انسان در برابر خانواده
در آیات متعدّدى از قرآن به رسالت انسان در برابر خانواده اش اشاره شده است، از جمله:
«قوا انفسکم و اهلیکم ناراً»(7)
«و أمر اهلک بالصّلاة و اصطبر علیها»(8) اهل خود را به نماز فرمان ده و بر آن پایدارى کن.
«و انذر عشیرتک الاقربین»(9) نزدیک ترین بستگانت را هشدار ده.
«یا بنىّ اقم الصّلاة و أمر بالمعروف»(10) فرزندم! نماز به پا دار و امر به معروف کن.
«قل لازواجک و بناتک و نساء المؤمنین»(11) اى پیامبر! به زنان و دختران خود و سپس زنان مؤمنان بگو...
«ان الخاسرین الّذین خسروا انفسهم و اهلیهم یوم القیامة»(12) زیانکاران واقعى کسانى هستند که خود و خانواده شان در قیامت باخته اند.
«انّا کنّا قبا فى اهلنا مشفقین»(13) مردان خدا در مورد خانواده دغدغه دارند و بى تفاوت نیستند.
«و کان یأمر اهله بالصلاة»(14) پیامبر، همواره خانواده اش را به نماز سفارش مى کرد.
در روایات نیز توجّه بسیارى به این موضوع شده که چند نمونه اى ذکر مى شود:
امام على علیه السلام مى فرماید: «علّموا انفسکم و اهلیکم الخیر و ادّبوهم»(15) به خود و خانواده تان خیر بیاموزید و آنا
**************
پیام ها:
- ایمان داشتن کافى نیست، حفظ آن از خطرات و آسیب ها مهم است. پس باید مراقبت کرد. «یا ایّها الّذین آمنوا قوا انفسکم»
- اولین گام در اصلاحات، اصلاح خود و بستگان و سپس اصلاح جامعه است. در این آیه، اصلاح خود و بستگان و سپس در آیه نهم، اصلاح جامعه از طریق جهاد با کفّار و منافقان آمده است. «قوا انفسکم و اهلیکم»
- ایمان به معاد و دوزخ، نقش مهمى در ایجاد تقوا و اصلاح خود و دیگران دارد. «قوا انفسکم و اهلیکم نارا وقودها الناس و الحجارة»
- تربیت دینى فرزندان، بر عهده مدیر خانواده است. «قوا انفسکم و اهلیکم ناراً»
- نفس انسان، سرکش است و نیاز به حفاظت دارد. «قوا انفسکم»
- اولى ترین فرد به حفظ انسان، خود انسان است. «قوا انفسکم»
- تا زنجیر از پاى خود باز نکنیم، نمى توانیم دیگران را آزاد کنیم. خودسازى شرط موفقیّت در ساختن خانواده و جامعه است. «قوا انفسکم و اهلیکم»
- کیفر رها کردن خانواده و نزدیکان، هیزم آتش دوزخ شدن است. «وقودها الناس و الحجارة»
- کسانى که در دنیا سنگدل باشند، «فهى کالحجارة او اشدّ قسوة»(23) در آن روز نیز در ردیف سنگ قرار مى گیرند. «وقودها الناس و الحجارة»
- در مدیریّت، مسئول هر کار باید با آن کار سنخیّت داشته باشد. اگر مسئول دوزخ، غلاظ و شداد نباشد، یا خودش اذیّت مى شود و یا به رسالت خود درست عمل نمى کند. «علیها ملائکة غلاظ شداد»
- گرچه انسانِ معصیت کار به دوزخ مى رود، امّا فرشتگان دوزخ، در عذاب کردن او معصیت خدا را نخواهند کرد. «لا یعصون اللّه ما امرهم»
- فرشتگان، نه دستورات گذشته را تمرّد کرده و مى کنند، «ما امرهم» نه دستوراتى که بعداً به آنان داده مى شود. «ما یؤمرون»
-----
23) بقره، 74.
**************
ارسال شده توسط برنامه ی «قلم قرآنی هُدی»
دریافت و نصب از https://zenderoid.ir