صبر

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِیمِ

الأحقاف ۳۵

فَاصْبِرْ کَمَا صَبَرَ أُولُو الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ وَلَا تَسْتَعْجِل لَّهُمْ کَأَنَّهُمْ یَوْمَ یَرَوْنَ مَا یُوعَدُونَ لَمْ یَلْبَثُوا إِلَّا سَاعَةً مِّن نَّهَارٍ بَلَاغٌ فَهَلْ یُهْلَکُ إِلَّا الْقَوْمُ الْفَاسِقُونَ

ﭘﺲ ﻫﻤﺎﻥ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺍﻥِ ﻧﺴﺘﻮﻩ، ﺻﺒﺮ ﻛﺮﺩﻧﺪ، ﺻﺒﺮ ﻛﻦ، ﻭ ﺑﺮﺍﻱ ﺁﻧﺎﻥ ﺷﺘﺎﺑﺰﺩﮔﻲ ﺑﻪ ﺧﺮﺝ ﻣﺪﻩ. ﺭﻭﺯﻱ ﻛﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﺭﺍ ﻭﻋﺪﻩ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﺑﻨﮕﺮﻧﺪ، ﮔﻮﻳﻲ ﻛﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺟﺰ ﺳﺎﻋﺘﻲ ﺍﺯ ﺭﻭﺯ ﺭﺍ [ﺩﺭ ﺩﻧﻴﺎ] ﻧﻤﺎﻧﺪﻩ ﺍﻧﺪ [ﺍﻳﻦ ] ﺍﺑﻠﺎﻏﻲ ﺍﺳﺖ. ﭘﺲ ﺁﻳﺎ ﺟﺰ ﻣﺮﺩم ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻥ ﻫﻠﺎﻛﺖ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﻳﺎﻓﺖ؟ 

********************************

النحل ۱۲۵

وَإِنْ عَاقَبْتُمْ فَعَاقِبُوا بِمِثْلِ مَا عُوقِبْتُم بِهِ وَلَئِن صَبَرْتُمْ لَهُوَ خَیْرٌ لِّلصَّابِرِینَ

ﻭ ﺍﮔﺮ ﻋﻘﻮﺑﺖ ﻛﺮﺩﻳﺪ ﻫﻤﺎﻥ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﻋﻘﻮﺑﺖ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﻳﺪ [ﻣﺘﺠﺎﻭﺯ ﺭﺍ ] ﺑﻪ ﻋﻘﻮﺑﺖ ﺭﺳﺎﻧﻴﺪ ﻭ ﺍﮔﺮ ﺻﺒﺮ ﻛﻨﻴﺪ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺁﻥ ﺑﺮﺍﻱ ﺷﻜﻴﺒﺎﻳﺎﻥ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺳﺖ 

وَاصْبِرْ وَمَا صَبْرُکَ إِلَّا بِاللَّهِ وَلَا تَحْزَنْ عَلَیْهِمْ وَلَا تَکُ فِی ضَیْقٍ مِّمَّا یَمْکُرُونَ

ﻭ ﺻﺒﺮ ﻛﻦ ﻭ ﺻﺒﺮ ﺗﻮ ﺟﺰ ﺑﻪ [ﺗﻮﻓﻴﻖ] ﺧﺪﺍ ﻧﻴﺴﺖ ﻭ ﺑﺮ ﺁﻧﺎﻥ ﺍﻧﺪﻭﻩ ﻣﺨﻮﺭ ﻭ ﺍﺯ ﺁﻧﭽﻪ ﻧﻴﺮﻧﮓ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﺩﻝ ﺗﻨﮓ ﻣﺪﺍﺭ 

إِنَّ اللَّهَ مَعَ الَّذِینَ اتَّقَوا وَّالَّذِینَ هُم مُّحْسِنُونَ

ﺩﺭ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺧﺪﺍ ﺑﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺮﻭﺍ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﻭ [ﺑﺎ] ﻛﺴﺎﻧﻲ [ﺍﺳﺖ] ﻛﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﻜﻮﻛﺎﺭﻧﺪ 

********************************

الطور ۴۸

وَاصْبِرْ لِحُکْمِ رَبِّکَ فَإِنَّکَ بِأَعْیُنِنَا وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ حِینَ تَقُومُ

ﻭ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺩﺳﺘﻮﺭ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺕ ﺷﻜﻴﺒﺎﻳﻲ ﭘﻴﺸﻪ ﻛﻦ ﻛﻪ ﺗﻮ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﺎﻳﻲ ﻭ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ [ﺍﺯ ﺧﻮﺍﺏ ] ﺑﺮ ﻣﻲ ﺧﻴﺰﻱ ﺑﻪ ﻧﻴﺎﻳﺶ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺕ ﺗﺴﺒﻴﺢ ﮔﻮﻱ. 

********************************

المزمل ۱۰

وَاصْبِرْ عَلَىٰ مَا یَقُولُونَ وَاهْجُرْهُمْ هَجْرًا جَمِیلًا

ﻭ ﺑﺮ ﺁﻧﭽﻪ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﺷﻜﻴﺒﺎ ﺑﺎﺵ ﻭ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﺎ ﺩﻭﺭﻱ ﮔﺰﻳﺪﻧﻲ ﺧﻮﺵ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﮕﻴﺮ. 

********************************

طه ۱۳۰

فَاصْبِرْ عَلَىٰ مَا یَقُولُونَ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَقَبْلَ غُرُوبِهَا وَمِنْ آنَاءِ اللَّیْلِ فَسَبِّحْ وَأَطْرَافَ النَّهَارِ لَعَلَّکَ تَرْضَىٰ

ﭘﺲ ﺑﺮ ﺁﻧﭽﻪ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﺷﻜﻴﺒﺎ ﺑﺎﺵ ﻭ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺑﺮ ﺁﻣﺪﻥ ﺁﻓﺘﺎﺏ ﻭ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﻓﺮﻭ ﺷﺪﻥ ﺁﻥ ﺑﺎ ﺳﺘﺎﻳﺶ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺕ [ﺍﻭ ﺭﺍ] ﺗﺴﺒﻴﺢ ﮔﻮﻱ ﻭ ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ ﺳﺎﻋﺎﺕ ﺷﺐ ﻭ ﺣﻮﺍﻟﻲ ﺭﻭﺯ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻧﻴﺎﻳﺶ ﭘﺮﺩﺍﺯ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺧﺸﻨﻮﺩ ﮔﺮﺩﻱ 

********************************

النحل ۹۶

مَا عِندَکُمْ یَنفَدُ وَمَا عِندَ اللَّهِ بَاقٍ وَلَنَجْزِیَنَّ الَّذِینَ صَبَرُوا أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ

ﺁﻧﭽﻪ ﭘﻴﺶ ﺷﻤﺎﺳﺖ ﺗﻤﺎم ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺁﻧﭽﻪ ﭘﻴﺶ ﺧﺪﺍﺳﺖ ﭘﺎﻳﺪﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻗﻄﻌﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺷﻜﻴﺒﺎﻳﻲ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺯ ﺁﻧﭽﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﭘﺎﺩﺍﺵ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺩ 

********************************

الروم ۶۰

فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَلَا یَسْتَخِفَّنَّکَ الَّذِینَ لَا یُوقِنُونَ

ﭘﺲ ﺻﺒﺮ ﻛﻦ ﻛﻪ ﻭﻋﺪﻩ ﺧﺪﺍ ﺣﻖّ ﺍﺳﺖ، ﻭ ﺯﻧﻬﺎﺭ ﺗﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻳﻘﻴﻦ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ، ﺗﻮ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺳﺒﻜﺴﺮﻱ ﻭﺍﻧﺪﺍﺭﻧﺪ. 

********************************

فصلت ۳۵

وَمَا یُلَقَّاهَا إِلَّا الَّذِینَ صَبَرُوا وَمَا یُلَقَّاهَا إِلَّا ذُو حَظٍّ عَظِیمٍ

ﻭ ﺍﻳﻦ [ﺧﺼﻠﺖ ] ﺭﺍ ﺟﺰ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺷﻜﻴﺒﺎ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﻧﻤﻲ ﻳﺎﺑﻨﺪ، ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺟﺰ ﺻﺎﺣﺐ ﺑﻬﺮﻩ ﺍﻱ ﺑﺰﺭﮒ، ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ. 

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِیمِ

فَاسْتَقِمْ کَمَا أُمِرْتَ وَمَن تَابَ مَعَکَ وَلَا تَطْغَوْا إِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ

ﭘﺲ ﻫﻤﺎﻥ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺩﺳﺘﻮﺭ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﻱ ﺍﻳﺴﺘﺎﺩﮔﻲ ﻛﻦ ﻭ ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮ ﺗﻮﺑﻪ ﻛﺮﺩﻩ [ﻧﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﻨﺪ] ﻭ ﻃﻐﻴﺎﻥ ﻣﻜﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺍﻭ ﺑﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﺍﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﺩﻫﻴﺪ ﺑﻴﻨﺎﺳﺖ 

وَلَا تَرْکَنُوا إِلَى الَّذِینَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّکُمُ النَّارُ وَمَا لَکُم مِّن دُونِ اللَّهِ مِنْ أَوْلِیَاءَ ثُمَّ لَا تُنصَرُونَ

ﻭ ﺑﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺳﺘﻢ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﻣﺘﻤﺎﻳﻞ ﻣﺸﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺁﺗﺶ [ﺩﻭﺯﺥ] ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻲ ﺭﺳﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺧﺪﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﺷﻤﺎ ﺩﻭﺳﺘﺎﻧﻲ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺳﺮﺍﻧﺠﺎم ﻳﺎﺭﻱ ﻧﺨﻮﺍﻫﻴﺪ ﺷﺪ

وَأَقِمِ الصَّلَاةَ طَرَفَیِ النَّهَارِ وَزُلَفًا مِّنَ اللَّیْلِ إِنَّ الْحَسَنَاتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئَاتِ ذَٰلِکَ ذِکْرَىٰ لِلذَّاکِرِینَ

ﻭ ﺩﺭ ﺩﻭ ﻃﺮﻑ ﺭﻭﺯ [=ﺍﻭﻝ ﻭ ﺁﺧﺮ ﺁﻥ] ﻭ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺳﺎﻋﺎﺕ ﺷﺐ ﻧﻤﺎﺯ ﺭﺍ ﺑﺮﭘﺎ ﺩﺍﺭ ﺯﻳﺮﺍ ﺧﻮﺑﻴﻬﺎ ﺑﺪﻳﻬﺎ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﻴﺎﻥ ﻣﻲ ﺑﺮﺩ ﺍﻳﻦ ﺑﺮﺍﻱ ﭘﻨﺪﮔﻴﺮﻧﺪﮔﺎﻥ ﭘﻨﺪﻱ ﺍﺳﺖ 

وَاصْبِرْ فَإِنَّ اللَّهَ لَا یُضِیعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِینَ

ﻭ صبور ﺑﺎﺵ ﻛﻪ ﺧﺪﺍ ﭘﺎﺩﺍﺵ ﻧﻴﻜﻮﻛﺎﺭﺍﻥ ﺭﺍ ﺿﺎﻳﻊ ﻧﻤﻲ ﮔﺮﺩﺍﻧﺪ 

۳۴ _ صبر و خویشتن داری (تقوا)

قرآن کریم صبر را یکی از ویژگی های مهم خویشتن داران معرفی کرده است .

در آیه ۱۷۷ سوره بقره و آیه ۱۷ سوره آل عمران به این ویژگی متقین اشاره شده .

به طور کلی صبر در قرآن بسیار سفارش شده است .

-----------------------------------

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِیمِ

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ ﴿۱۵۳﴾

اى کسانى که ایمان آورده‏ اید از صبر و نماز یارى جویید زیرا خدا با صابران است (۱۵۳)

----------------------------------

وَالَّذِینَ صَبَرُوا ابْتِغَاءَ وَجْهِ رَبِّهِمْ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلَانِیَةً وَیَدْرَءُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّیِّئَةَ أُولَئِکَ لَهُمْ عُقْبَى الدَّارِ ﴿۲۲﴾

و کسانى که براى طلب خشنودى پروردگارشان صبوری کردند و نماز برپا داشتند و از آنچه روزیشان دادیم نهان و آشکارا انفاق کردند و بدى را با نیکى مى‏ زدایند ایشان راست فرجام خوش سراى باقى (۲۲)

-----------------------------------

لَیْسَ الْبِرَّ أَنْ تُوَلُّوا وُجُوهَکُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَکِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ وَالْمَلَائِکَةِ وَالْکِتَابِ وَالنَّبِیِّینَ وَآتَى الْمَالَ عَلَى حُبِّهِ ذَوِی الْقُرْبَى وَالْیَتَامَى وَالْمَسَاکِینَ وَابْنَ السَّبِیلِ وَالسَّائِلِینَ وَفِی الرِّقَابِ وَأَقَامَ الصَّلَاةَ وَآتَى الزَّکَاةَ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُوا وَالصَّابِرِینَ فِی الْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ وَحِینَ الْبَأْسِ أُولَئِکَ الَّذِینَ صَدَقُوا وَأُولَئِکَ هُمُ الْمُتَّقُونَ ﴿۱۷۷﴾

نیکوکارى آن نیست که روى خود را به سوى مشرق و [یا] مغرب بگردانید بلکه نیکى آن است که کسى به خدا و روز بازپسین و فرشتگان و کتاب [آسمانى] و پیامبران ایمان آورد و مال [خود] را با وجود دوست داشتنش به خویشاوندان و یتیمان و بینوایان و در راه‏ماندگان و گدایان و در [راه آزاد کردن] بندگان بدهد و نماز را برپاى دارد و زکات را بدهد و آنان که چون عهد بندند به عهد خود وفادارانند و در سختى و زیان و به هنگام جنگ صبورند آنانند کسانى که راست گفته‏ اند و آنان همان خویشتن داران اند (۱۷۷)

بقره

----------------------------------

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِیمِ

زُیِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاءِ وَالْبَنِینَ وَالْقَنَاطِیرِ الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَیْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَالْأَنْعَامِ وَالْحَرْثِ ذَلِکَ مَتَاعُ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَاللَّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَآبِ ﴿۱۴﴾

دوستى خواستنیها[ى گوناگون] از زنان و پسران و اموال فراوان از زر و سیم و اسب‏هاى نشاندار و دامها و کشتزار[ها] براى مردم آراسته شده [لیکن] این جمله مایه تمتع زندگى دنیاست و [حال آنکه] فرجام نیکو نزد خداست (۱۴) 

قُلْ أَؤُنَبِّئُکُمْ بِخَیْرٍ مِنْ ذَلِکُمْ لِلَّذِینَ اتَّقَوْا عِنْدَ رَبِّهِمْ جَنَّاتٌ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا وَأَزْوَاجٌ مُطَهَّرَةٌ وَرِضْوَانٌ مِنَ اللَّهِ وَاللَّهُ بَصِیرٌ بِالْعِبَادِ ﴿۱۵﴾

بگو آیا شما را به بهتر از اینها خبر دهم براى کسانى که خویشتن داری پیشه کرده‏ اند نزد پروردگارشان باغهایى است که از زیر [درختان] آنها نهرها روان است در آن جاودانه بمانند و همسرانى پاکیزه و [نیز] خشنودى خدا [را دارند] و خداوند به [امور] بندگان [خود] بیناست (۱۵) 

الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا إِنَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ ﴿۱۶﴾

همان کسانى که مى‏ گویند پروردگارا ما ایمان آوردیم پس گناهان ما را بر ما ببخش و ما را از عذاب آتش نگاه دار (۱۶)

الصَّابِرِینَ وَالصَّادِقِینَ وَالْقَانِتِینَ وَالْمُنْفِقِینَ وَالْمُسْتَغْفِرِینَ بِالْأَسْحَارِ ﴿۱۷﴾

[اینانند] صابران و راستگویان و فرمانبرداران و انفاق‏ کنندگان و آمرزش ‏خواهان در سحرگاهان (۱۷)

آل عمران 

---------------------------------

تِلْکَ مِنْ أَنْبَاءِ الْغَیْبِ نُوحِیهَا إِلَیْکَ مَا کُنْتَ تَعْلَمُهَا أَنْتَ وَلَا قَوْمُکَ مِنْ قَبْلِ هَذَا فَاصْبِرْ إِنَّ الْعَاقِبَةَ لِلْمُتَّقِینَ ﴿۴۹﴾

این از خبرهاى غیب است که آن را به تو وحى مى ‏کنیم پیش از این نه تو آن را مى‏ دانستى و نه قوم تو پس صبر کن که فرجام [نیک] از آن خویشتن داران است (۴۹)

هود